Wskazaniem do zabiegu rekonstrukcji mogą być wady wrodzone. Najczęściej występujące to zespół Polanda, idiopatyczny niedorozwój piersi czy tzw. piersi bulwiaste. Inne powody związane są z przebytymi urazami i zniekształceniami powstałymi na przykład podczas kolizji samochodowych, pożarów czy wypadków przy pracy.

W ostatnich latach rośnie także liczba zabiegów wykonywanych w związku z niwelowaniem skutków stosowania nieprofesjonalnych metod powiększania piersi. Wypełnianie piersi nieatestowanymi preparatami (Aquafilling; parafina) najczęściej prowadzi do powikłań i w efekcie taki zabieg estetyczny kończy się amputacją konieczną z uwagi na stan zdrowia pacjentki.

Rekonstrukcja piersi to zabieg medyczny pozwalający na odtworzenie piersi. O jakości, efektach i przyszłej satysfakcji pacjenta decyduje odpowiednie przygotowanie, profesjonalne przeprowadzenie operacji, a następnie współpraca z lekarzem w okresie rekonwalescencji. Fundacja dr Radzikowskiej wspiera kobiety na każdym etapie tego procesu pomagając im odzyskać pewność siebie i poczucie pełni kobiecości.

Każdego roku przybywa młodych kobiet, które wygrały życie walcząc z rakiem, ale wymagają dalszej opieki. Proces leczenia nie powinien się kończyć na amputacji gruczołu i wyleczeniu nowotworu. Pozostaje niezmiernie istotna kwestia jak najlepszej rekonstrukcji utraconej piersi. Marzeniem pacjentek jest usunięcie zmian nowotworowych i uzupełnienie ubytków podczas jednego zabiegu. Rozwiązanie popularne w krajach Europy zachodniej zyskuje na znaczeniu także w Polsce.

Rekonstrukcja jednoczasowa ma wiele zalet. Kobieta zdecydowanie szybciej wraca do równowagi psychicznej, nie ma poczucia utraty piersi i nie odczuwa związanych z tym negatywnych konsekwencji emocjonalnych. Ponadto, otaczające gruczoł tkanki nie mają blizn, lepiej poddają się kształtowaniu. Proces rekonwalescencji jest o wiele krótszy, a przede wszystkim nie ma potrzeby wykonywania ponownej operacji. Ten sposób rekonstrukcji jest rekomendowany głównie przy mastektomiach prewencyjnych (przy obciążeniu mutacja genu BRCA1, BRCA2) bądź oszczędzających, kiedy choroba została wykryta przed wystąpieniem przerzutów i daleko idących powikłań.

Rekonstrukcje odroczone wykonywane są u pacjentek, które w pełni zakończyły leczenie onkologiczne i nie zostały poddane rekonstrukcji połączonej z zabiegiem mastektomii lub powody amputacji ich piersi nie były w żaden sposób związane z chorobą nowotworową.

Istnieje kilka możliwości operacji odtwórczej piersi. Metody rekonstrukcji możemy podzielić na trzy grupy: z wykorzystaniem płatów skórno-mięśniowych, czyli tkanek własnych, z wykorzystaniem ekspanderów i protez oraz metody mieszane. Dobór konkretnych rozwiązań powinien zawsze mieć charakter indywidualny i być uzależniony od warunków anatomicznych, osobistych preferencji pacjentki, a przede wszystkim od jej stanu zdrowia.

Odtworzenie piersi tkankami własnymi.

Najbardziej preferowana przez chirurgów jest metoda z użyciem płata LD. Wykorzystanie płata najszerszego mięśnia grzbietu pozwala na uzyskanie doskonałych rezultatów praktycznie bez skutków ubocznych. Często jednak masa możliwych do zastosowania tkanek jest zbyt mała i w celu uzyskania pożądanej wielkości wyniosłości piersiowej konieczne jest dodatkowo zastosowanie protezy.

Inna metoda – TRAM – polega na przemieszczeniu skóry i tkanki podskórnej wraz z mięśniem prostym brzucha z podbrzusza na klatkę piersiową przez tunel pod skórą. Wadą tej metody jest konieczność pobrania mięśnia, co może doprowadzić do widocznej deformacji zarysu brzucha i czasem do powstawania przepuklin.  

Trzecia opcja to metoda DIEP – tu tkanki są całkowicie odcinane w jednym miejscu i przenoszone w inne. Wymaga to połączenia pod mikroskopem naczyń krwionośnych przy użyciu techniki mikrochirurgicznej. Badanie tomograficzne brzucha pozwala ocenić perforatory potrzebne do prawidłowego ukrwienia płata. Płat pobierany z podbrzusza zawiera skórę i tkankę podskórną wraz z zaopatrującym go naczyniem krwionośnym. Mięśnie brzucha pozostają wówczas na swoim miejscu. Następnie płat jest przenoszony w miejsce po usuniętym gruczole. Naczynia łączy się pod mikroskopem z naczyniami na klatce piersiowej, co zapewnia jego ukrwienie. Z tkanek płata formowana jest rekonstruowana pierś.  

Pacjentki dobrze tolerują opisane metody, gdyż nie mają wrażenia posiadania ciała obcego. Czasem dodatkowym atutem jest też pozbycie się nadmiaru tkanki tłuszczowej i skóry brzucha, a nisko  umiejscowiona blizna z łatwością daje się ukryć pod bielizną. W tej metodzie operacyjnej pozostawienie mięśni brzucha sprawia, że przebieg całego procesu jest mniej bolesny. Chora szybko wraca do zdrowia i może wkrótce zacząć aktywne życie. W rekonstrukcji można posłużyć się częścią brodawki i otoczki ze strony zdrowej lub sporządzić mały płat celem odtworzenia brodawki, a otoczkę wytatuować. Czasami niezbędne jest też modelowanie odtworzonej piersi, podniesienie drugiej piersi dla symetrycznego wyglądu lub przeszczep tkanki tłuszczowej.

Metoda odtwarzania piersi  płatem tkankowym jest szczególnie godna polecenia u chorych, które po amputacji piersi przeszły radioterapię. Tkanki klatki piersiowej są wtedy uszkodzone, skóra cienka i mało podatna na rozciąganie, a mięsień piersiowy osłabiony, w rezultacie założenie protezy może nie być szybko możliwe. Rekonstrukcja  piersi płatem tkankowym (LD; DIEP; TRAM) jest dobrze tolerowana i wybierana przez pacjentki.

Rekonstrukcja z zastosowaniem implantów.

Implanty stosowane do rekonstrukcji allogennej piersi dzieli się wg różnych kryteriów na ostateczne i wymienne. Wymienne to służące najpierw do rozciągania tkanek tzw. ekspandery. Ekspanderoprotezy są dwufunkcyjne, najpierw pełnią funkcję ekspandera, później wypełniają pierś.  Implanty ostateczne są natomiast okrągłe lub anatomiczne, zawierają sól fizjologiczna lub żel silikonowy. Implant zawsze należy wybrać kierując się uwarunkowaniami anatomicznymi oraz oczekiwaniami pacjentki.

Wszczepienie implantu w procesie odtwórczym wymaga wcześniejszego przygotowania, ponieważ w obszarze, w którym planowana jest rekonstrukcja wyniosłości piersiowej po zabiegu amputacji występuje deficyt tkanek. W pierwszym etapie należy więc rozciągnąć skórę i do tego celu wykorzystywany jest ekspander lub ekspanderoproteza. Do ekspandera stopniowo jest dopuszczana sól fizjologiczna, w efekcie skóra powoli naciąga się i powstaje odpowiednie miejsce, gdzie w przyszłości umieszczony zostanie implant. W kolejnym etapie, już podczas właściwej operacji, można ekspander wymienić na protezę silikonową. Ekspanderoproteza nie wymaga wymiany, bezpośrednio po uzupełnieniu płynem zastępuje ona tradycyjny implant.

Wkładka silikonowa dobrana pod względem wielkości i kształtu oraz prawidłowo umieszczona pozostaje niezauważalna. Bez problemu można wykonywać wszelkie badania (USG, mammografia, rezonans magnetyczny) i korzystać z pełni życia  – basenu, opalania na plaży czy sportów wodnych.

Gdy leczenie pierwotne ograniczone jest jedynie do amputacji piersi, rekonstrukcja piersi może być przeprowadzona po zakończeniu leczenia onkologicznego. Zazwyczaj jest wykonywana po 6 -12 miesiącach od zakończenia leczenia podstawowego. Zakres zabiegu uzależniony jest od wielu czynników związanych ze stanem zdrowia pacjentki, budową ciała, wielkością pozostałej piersi, ale także od decyzji kobiety.

Operacja rekonstrukcji piersi przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym i trwa około 2 godzin w zależności od zastosowanej metody operacyjnej i zakresu zabiegu. W przypadku rekonstrukcji z zastosowaniem tkanek własnych czas zabiegu może wydłużyć się nawet do 5-8 godzin, jednak wówczas zazwyczaj proces rekonwalescencji jest krótszy i łagodniejszy.

Związany z zabiegiem operacyjnym pobyt w klinice wynosi najczęściej od 1 do 5 dni. Po około 10 dniach od operacji zdejmowane są opatrunki oraz szwy. Następnie wymagane jest noszenie odpowiedniego biustonosza przez około 6-8 tygodni. Wskazane jest wówczas ograniczenie aktywności fizycznej. Całkowite gojenie trwa około 2 miesięcy. Blizny pooperacyjne mogą zostać całkowicie usunięte w ciągu kolejnych kilku tygodni przy zastosowaniu odpowiednich zabiegów pielęgnacyjnych, maści i kosmetyków.

Koszt rekonstrukcji (zabiegu, implantów, rekonwalescencji) zależy od stanu zdrowia i indywidualnych oczekiwań pacjenta. Zazwyczaj waha się w granicach od 21 000 do 25 000 złotych. Pacjentka, która zostaje podopieczną Fundacji Dr Radzikowskiej korzysta z bezpłatnych konsultacji z zakresu chirurgii rekonstrukcyjnej oraz ma ułatwiony dostęp do całego spektrum porad specjalistycznych. Na wstępnym spotkaniu z pacjentką omawiany jest plan finansowy i określona perspektywa wykonania zabiegu.

W kolejnym etapie fundusze w postaci darowizn są zbierane na oddzielnym subkoncie pacjenta. Wpłat celowych mogą dokonywać bliscy i przyjaciele, osoby fizyczne i prawne. Ponadto, każdego roku Rada Fundacji podejmuje także decyzję o przyznaniu dofinansowań ze środków fundacji przekazywanych na cele statutowe. Jednocześnie, na każdym etapie możliwe jest skorzystanie z oferty programu MediRaty. Pacjent stale monitoruje stan swojego konta i sam decyduje o wydatkach.

Żaden chirurg nie dorówna naturze. Pierś odtworzona nie może być całkowicie identyczna z piersią zdrową. Naturalna pierś podlega siłom grawitacji, opada. Pierś zrekonstruowana, gdy proteza jest pod mięśniem piersiowym, nie odkształca się pod wpływem sił grawitacji. Duża część pacjentek decyduje się na zabieg symetryzacji piersi, aby zniwelować dysproporcje i asymetrię, zazwyczaj należy również zrekonstruować kompleks otoczka-brodawka.

Oceniając profesjonalizm lekarza chirurga plastyka warto sprawdzić kilka elementów, takich jak wiedza medyczna i praktyka lekarska (np. doświadczenie wynikające z liczby przeprowadzonych operacji). Należy także sprawdzić opinie innych pacjentów po przeprowadzonych zabiegach. Największe jednak znaczenie będzie miał indywidualny dobór metody rekonstrukcji oparty o szczegółową analizę uwarunkowań zdrowotnych pacjentki. Wybór optymalnego rozwiązania oznacza szybki powrót do zdrowia, ale także zadowalający efekt estetyczny. Odpowiednie zachowanie symetrii i proporcji ciała będzie wyznacznikiem satysfakcji pacjentki przez wiele lat.

Rekonstrukcja piersi nie jest zabiegiem lunchowym. To proces składający się z kilku kroków, którego głównym celem jest zapewnić zdrowie, bezpieczeństwo i komfort psychiczny pacjentki. Udany zabieg to zazwyczaj spektakularny efekt przywracający kobietom poczucie pełni szczęścia i kobiecości.